Τα κονδυλώματα προκαλούνται από κάποιο τύπο του ιού των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (Human Papilloma Virus, HPV), που μολύνει τον άνθρωπο, συνήθως κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής του ζωής. 
Οι συγκεκριμένοι τύποι που μολύνουν τα έξω γεννητικά όργανα είναι διαφορετικοί από αυτούς που προκαλούν βλάβες στον τράχηλο της μήτρας και δεν προκαλούν καρκίνο. Συνηθέστεροι τύποι που προκαλούν κονδυλώματα είναι οι τύποι 6 και 11.

Δεν θα εμφανίσουν κονδυλώματα όλοι όσοι μολυνθούν. Πρέπει να υπάρχουν και κάποιες άλλες καταστάσεις  που να ευνοούν την ανάπτυξη τους. Τέτοιες καταστάσεις είναι : 
o    αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα (φυσική άμυνα του οργανισμού)
o    παράλληλες άλλες λοιμώξεις
o    κατανάλωση καπνού και αλκοόλ 
o    άγχος 
o    κακή διατροφή και συνθήκες ζωής

Τα κονδυλώματα εμφανίζονται στην αρχή ως μικρά εξογκώματα και μπορεί κάποιος να τα ψηλαφήσει με το χέρι του. Μπορεί να έχουν διάφορα μεγέθη, από κεφαλή καρφίτσας μέχρι και πολύ μεγαλύτερο. Μπορεί να είναι ένα ή περισσότερα, με το ίδιο ή λίγο πιο λευκό χρώμα από το δέρμα. Δεν παρουσιάζουν πόνο, πρήξιμο ή κοκκινίλα αλλά μπορεί να υπάρχει κνησμός (φαγούρα). Συνήθως μοιάζουν με μικροσκοπικό κουνουπίδι ή μικρά σπυράκια ή μικρές κρεατοελιές. Αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να μεγαλώσουν, να ματώσουν ή να γίνουν επώδυνα, ιδίως μετά τη σεξουαλική επαφή. Αν αναπτυχθούν ακόμα περισσότερο μπορούν να προκαλέσουν μηχανικά προβλήματα, ακόμα και απόφραξη του κόλπου ή του ουροποιητικού συστήματος.

Όταν δείτε κάποιο εξόγκωμα που να μοιάζει με «σπυράκι» ή με «ελιά», υπάρχουν συμπτώματα για κονδυλώματα και πρέπει να εξεταστείτε και μάλιστα σύντομα. 
Επίσης,  όταν υπάρχει σύντροφος που να έχει κονδυλώματα (ή να είχε παλαιότερα), πρέπει να συζητήσετε με το γιατρό. Επίσης, αν μάθετε ότι κάποιος παλιότερος σύντροφος εμφάνισε κονδυλώματα καλό είναι να το πείτε στο γιατρό σας.

Η πιθανότητα ένα σεξουαλικά ενεργό άτομο να μολυνθεί από HPV είναι 80%. Υπολογίζεται όμως ότι κονδυλώματα θα εμφανιστούν μόνο στο 1% όσων θα μολυνθούν από κάποιο τύπο HPV. Οι υπόλοιποι θα είναι φορείς, χωρίς να το γνωρίζουν, συνεχίζοντας να μεταδίδουν τον ιό σε άλλους. Υπολογίζεται ότι τα κονδυλώματα εμφανίζονται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια.

Τα κονδυλώματα εμφανίζονται συχνότερα σε νεαρά άτομα, κυρίως στις ηλικίες μεταξύ 16 και 24 ετών. Μπορεί όμως να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε άλλη ηλικία, χωρίς περιορισμούς, κυρίως σε γυναίκες που έχουν πολλούς ερωτικούς συντρόφους. Επίσης, όσες δεν χρησιμοποιούν προφυλάξεις και έχουν επαφές με άτομα που έχουν επικίνδυνη ή ύποπτη σεξουαλική συμπεριφορά. Είναι πιο συχνά σε όσες έχουν και κάποιο άλλο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Επίσης, σε όσες έχουν μειωμένη φυσική άμυνα του οργανισμού, όπως γυναίκες με κακή διατροφή, με σοβαρά προβλήματα υγείας κλπ.

Συνηθέστερα, μεταδίδονται απευθείας με τη σεξουαλική επαφή με κάποιον που έχει ορατά κονδυλώματα ( ή και μη ορατά) ή με άμεση επαφή (π.χ. με το χέρι που έχει αγγίξει κάποιο κονδύλωμα και μετά αγγίζει τα γεννητικά όργανα κάποιου άλλου). Επίσης, με το στοματικό σεξ μπορεί να μεταδοθούν κονδυλώματα στο στόμα και τη γλώσσα. Φαίνεται ότι τα κονδυλώματα δεν μεταδίδονται από την τουαλέτα, από την πισίνα ή την μπανιέρα, καθώς μεταδίδονται με άμεση επαφή με μολυσμένη περιοχή, κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής. 

Τέλος σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις τα κονδυλώματα μπορεί να μεταδοθούν σε ένα μωρό που γεννιέται με φυσιολογικό τοκετό από μητέρα που έχει ορατά κονδυλώματα στον κόλπο και το αιδοίο. Στις περιπτώσεις αυτές, πρέπει να σκεφτούμε την περίπτωση ο τοκετός να γίνει με καισαρική τομή.

Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη μόλυνση μέχρι την εμφάνιση των κονδυλωμάτων δεν είναι ξεκάθαρο. Εξαρτάται από την κατάσταση του ανοσοποιητικού του συστήματος. Μπορεί να κυμαίνεται από 2 έως 9 μήνες. Έτσι, μπορεί να έχει κάποιος μολυνθεί από τον ιό χωρίς να το γνωρίζει (καθώς δεν έχει ακόμα εμφανίσει κονδυλώματα) και έτσι να συνεχίζει να μεταδίδει σε άλλους τον ιό, αν κάνει σεξ χωρίς προφυλακτικό. Ο ιός όμως μπορεί να υπάρχει ακόμα και για πολλά χρόνια χωρίς να προκαλεί βλάβες. Έτσι, μπορεί να εμφανιστεί μετά από χρόνια ή να υποτροπιάσει στο ίδιο άτομο ακόμα και μετά από θεραπεία, εάν η άμυνα πέσει για κάποιο άλλο λόγο και δεν μπορεί να καταπολεμήσει τον ιό (π.χ εγκυμοσύνη, άγχος, λοίμωξη από άλλο ιό, σοβαρό πρόβλημα υγείας, θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, σοβαρή χειρουργική επέμβαση κλπ). Είναι επίσης πολύ πιθανό κάποιος να μολυνθεί από τον ιό, αλλά να μην εμφανίσει ποτέ κονδυλώματα.

Τα κονδυλώματα εμφανίζονται συνήθως γύρω και πάνω στα γεννητικά όργανα, τον πρωκτό, αλλά και μέσα στον κόλπο ή το ορθό. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν και μέσα στην ουρήθρα ή στο στόμα. Σε ακόμα πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν στο λάρυγγα ή τις φωνητικές χορδές. Οι άντρες συχνά έχουν κονδυλώματα στο πέος, στο όσχεο, στη βουβωνική περιοχή ή τους μηρούς, καθώς και μέσα ή γύρω από τον πρωκτό, για αυτούς που έχουν πρωκτική επαφή.

Η διάγνωση των κονδυλωμάτων είναι απλή και δεν υπάρχει πόνος.  Ο έμπειρος γιατρός μπορεί με μια απλή επισκόπηση (με γυμνό μάτι) να καταλάβει αν οι βλάβες που βρίσκονται στα γεννητικά όργανα μιας γυναίκας (ή ενός άντρα) είναι κονδύλωμα ή όχι. Η χαρακτηριστική εικόνα των κονδυλωμάτων θα οδηγήσει με σχετική βεβαιότητα στη διάγνωση. Αν τα κονδυλώματα βρίσκονται πάνω στον τράχηλο της μήτρας, τότε πολύ πιθανά να χρειαστεί να γίνει εξέταση με κολποσκόπηση, με τεστ παπ και ίσως και βιοψία. Δεν υπάρχει εξέταση αίματος για τον ΗPV. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και ταυτοποίηση του DNA  του ιού HPV για να πιστοποιηθεί και ο ακριβής τύπος του ιού.

Αν τα κονδυλώματα μείνουν χωρίς θεραπεία για καιρό, τότε μεγαλώνουν και πολλαπλασιάζονται, καθώς υπάρχει νέα διασπορά στις γύρω περιοχές. Εκτός από τα νέα κονδυλώματα που θα δημιουργούν, τα κονδυλώματα που ήδη υπάρχουν γρήγορα διογκώνονται. Έτσι, εμφανίζονται ως μεγάλες αντιαισθητικές βλάβες που προκαλούν μεγάλο άγχος ή ακόμα και κατάθλιψη στις γυναίκες και τους άντρες. Επίσης, μπορεί να ματώνουν κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τη σεξουαλική επαφή ή να υπάρχει φαγούρα. 

Τα μεγάλα κονδυλώματα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα όπως:
o    Απόφραξη του κόλπου ή της ουρήθρας
o    Βλάβες  του τραχήλου
o    Αυξημένα κολπικά υγρά 

Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερη και γρηγορότερη αύξηση των κονδυλωμάτων στα γεννητικά όργανα.

Όχι, δεν φαίνεται να δημιουργείται κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην εγκυμοσύνη από τα κονδυλώματα. Έτσι, οι έγκυες που έχουν ή είχαν κονδυλώματα δεν χρειάζεται να ανησυχούν για την υγεία του εμβρύου.

Φυσιολογικά, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού (φυσική άμυνα) είναι μειωμένη. Έτσι, τα κονδυλώματα βρίσκουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν σχετικά γρήγορα σε μέγεθος και αριθμό.

Όταν μια γυναίκα έχει ορατά κονδυλώματα στην είσοδο του κόλπου, τότε συστήνεται να γίνει καισαρική τομή, για να αποφύγουμε τη μετάδοση τους στο νεογνό. 
Στην περίπτωση που υπήρχαν παλαιότερα κονδυλώματα, που έχουν θεραπευτεί, δεν υπάρχει ένδειξη για καισαρική τομή και η γυναίκα μπορεί να γεννήσει φυσιολογικά.

Οι τύποι του HPV που προκαλούν τα κονδυλώματα είναι διαφορετικοί από εκείνους που προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Έτσι, οι τύποι των κονδυλωμάτων θεωρούνται χαμηλού κινδύνου, σε αντίθεση με τους υψηλού κινδύνου καρκινογόνους τύπους. Όμως πρέπει να θυμάστε ότι οι γυναίκες που εμφανίζουν κονδυλώματα έχουν πολύ αυξημένες πιθανότητες να έχουν και κάποιο τύπο του ιού και στον τράχηλο της μήτρας και για αυτό χρειάζεται απαραίτητα τεστ Παπανικολάου.

Αυτό που μπορούμε να θεραπεύσουμε είναι τα κονδυλώματα και όχι τον ίδιο τον ιό. Ο ιός δεν μπορεί να καταπολεμηθεί και παραμένει για πάντα μέσα στους ανθρώπους που έχει μολύνει. Για τα κονδυλώματα υπάρχουν θεραπείες, που μπορούν να τα αφαιρέσουν και έτσι να απαλλαγεί η γυναίκα (ή ο άντρας) από τα ενοχλητικά συμπτώματα. 

Κονδυλώματα θεραπεία : Πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό, γιατί έτσι εξασφαλίζονται περισσότερες πιθανότητες γρήγορης και πλήρους αντιμετώπισης. Οι θεραπείες συνήθως γίνονται στο ιατρείο, χωρίς να χρειάζεται η νοσηλεία σε νοσοκομείο. Οι πιο συνηθισμένες είναι :
o    Καταστροφή με λέιζερ, που φαίνεται να έχει το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα και για αυτό κερδίζει «έδαφος» τον τελευταίο καιρό. 
o    Κρυοπηξία, που είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιούταν κυρίως στο παρελθόν και «παγώνει» τα κύτταρα καταστρέφοντας τα.
o    Χειρουργική αφαίρεση, που αφήνει ουλή, και ίσως απαιτήσει τοποθέτηση ραμμάτων.
o    Θεραπεία με καυστικές αλοιφές, που φαίνεται να προκαλεί έντονο ερεθισμό, πόνο και δυσφορία και για το λόγο αυτό έχει γίνει λιγότερο δημοφιλής. Η θεραπεία συνήθως διαρκεί περίπου 4 μήνες με αμφίβολα αποτελέσματα, κυρίως όσο αφορά τα μεγαλύτερα κονδυλώματα. 

Η επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας εξαρτάται από το μέγεθος των κονδυλωμάτων και από τη θέση τους.

Συνήθως, η εφαρμογή μιας θεραπείας είναι αρκετή και η ασθενής απαλλάσσεται από τις ενοχλητικές βλάβες. 
Όμως πολλές φορές, ακόμα και μετά από μια επιτυχή θεραπεία, τα κονδυλώματα μπορεί να ξαναεμφανιστούν στην ίδια περιοχή. Η πιθανότητα να ξαναεμφανιστούν τα κονδυλώματα είναι περίπου 50% μέσα σε 6 μήνες από τη θεραπεία. Αυτό συμβαίνει καθώς μπορεί να υπάρχουν μικροσκοπικές εστίες σε γειτονικές θέσεις, που με γυμνό μάτι φαίνονταν υγιείς, και έτσι να ξέφυγαν από την αρχική θεραπεία. Έτσι, αρκετά συχνά εμφανίζονται υποτροπές των κονδυλωμάτων που θα χρειαστούν και 2η ή και 3η θεραπεία. Επίσης, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να ξαναεμφανιστούν κονδυλώματα, στην περίπτωση που «πέσει» η φυσική άμυνα του οργανισμού (πχ, σοβαρή ασθένεια κλπ). 
Για το λόγο αυτό, καλό είναι μετά την πρώτη θεραπεία, να προγραμματίσετε επανεξετάσεις με το γυναικολόγο, ανά σύντομα και τακτά διαστήματα για να δείτε αν υπάρχει επανεμφάνιση των κονδυλωμάτων.

Από τη στιγμή που θα γίνει η μόλυνση με τον ιο του HPV, δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτόν. Άρα, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η πρόληψη από τη μόλυνση. 
Ο μόνος τρόπος για να έχουμε 100% προστασία είναι η αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα ή έστω να υπάρχει σεξουαλική σχέση με μόνο έναν σύντροφο. Οι άνθρωποι που έχουν πολλούς συντρόφους διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο. Το προφυλακτικό μειώνει πολύ την πιθανότητα μετάδοσης, περίπου κατά 70%, αλλά δεν προστατεύει από κονδυλώματα που βρίσκονται σε ακάλυπτες περιοχές. 

Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν τα εμβόλια κατά του HPV. Εκτός από τους ογκογόνους τύπους του ιού, ένα από τα δυο εμβόλια προστατεύει και από τους δυο συχνότερους τύπους που προκαλούν τα κονδυλώματα (τύποι 6 και 11). Σήμερα, τα εμβόλια χορηγούνται από το Κράτος δωρεάν, μέχρι την ηλικία των 26 ετών. Προτείνεται όμως να γίνεται πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών, ώστε να προλάβουμε την μόλυνση. Το εμβόλιο δεν μας απαλλάσσει από τη χρήση του προφυλακτικού, καθώς δεν προστατεύει από τους υπόλοιπους τύπους, που προκαλούν τις αλλοιώσεις των κονδυλωμάτων.